Yumurtalık kistleri pek çok kadının en çok korktuğu hastalıklardan biridir. Her kadında yumurtalık kisti olabilir. Yumurtalık kistleri genellikle belirti vermezler ve çoğu zaman da tedavi edilmeleri bile gerekmez. Pek çok değişik çeşitte hücre barındıran yumurtalık organı dokusu birçok hormonun etkisi altında kalır ve bu hücreler bazı faktörlerin etkisi ile büyüyebilir, kiste dönüşebilir. Bu kistler içerdikleri hücre çeşidine göre hormon ve benzeri madde salgılayabilmektedir.
Kist Nedir?
Kistler, etrafındaki dokulardan başka bir doku ile çevrili ve içeriğinde sıvı bulunan kitlelerdir. İnsan bedeninde bulunan hiçbir madde durağan değildir. Tüm hücreler bir süre sonra ölür ve onların yerine yenileri üretilir. Bütün hücreler farklı miktar ve yapılarda sıvı salgılamaktadır. Hücreler arasında var olan sıvıların bir bölümü kan dolaşımından sağlanırken, bir bölümü de hücreler tarafından yapılır. Bu sıvılar devamlı olarak emilir ve yeniden yapılır. Bu emilme ve üretim aşamasındaki orantısızlık ya da farklı bir sebepten dolayı sıvının fazla miktarda birikmesine ödem denir. Eğer üretilen ya da kan dolaşımı yoluyla gelen bu sıvılar bir doku ile çevrelenir ve sıvı alışverişi sona ererse kist oluşur. Vücutta hemen her yerde kist oluşabilir, fakat yumurtalık kisti dışındaki kistler daha çabuk belirti verir. Diğer organlarda oluşan kistlerin daha çabuk belirti vermesinin sebebi, bu kistlerin bulundukları organlarda işlev bozukluğuna yol açmalarıdır. Yumurtalık kistleri ise genellikle ne işlev bozukluğuna yol açar ne de belirti verir.
Yumurtalık Kistleri Neden Oluşur?
Yumurtalık kistleri çoğunlukla hormonal düzensizliklerden kaynaklanmaktadır. Adet gören her kadında regl döneminde overler içinde yumurta hücresini taşıyan 3 cm. büyüklüğünde kistler oluşur. Sonra bu kistler çatlar ve yumurta ortaya çıkar. Kadın gebe kalmazsa 14 gün sonra adet görür. Fakat hormonal düzensizliği olan kadınlarda bu yumurta taşıyan kistler çatlamaz. Olduğu gibi kalır ya da büyümeye devam ederek basit kistler oluşturur. Over kisti daha çok adet gören kadınlarda görülür. Henüz adet dönemi başlamamış geç kızlarda ve menapoz dönemindeki kadınlarda seyrek görülür.
Yumurtalık Kistlerinin Belirtileri Nelerdir?
Yumurtalık kistleri iyi ya da kötü huylu olabilmektedir. Ancak daha çok iyi huylu over kistler görülmektedir. Yumurtalıkta bulunan kistler, diğer organlarda bulunanlara göre hemen hiç belirti vermezler. Belirti vermedikleri için de rutin muayenelerde tesadüfen fark edilirler. Yumurtalık kistleri adet düzensizliği, sindirim sisteminde bozukluk, karında şişlik, idrar yolu sorunu ve karın ağrısı gibi belirtiler göstermektedir. Yumurtalık kisti dışında pek çok hastalık aynı belirtileri verebileceğinden, genelde belirtiler önemsenmez. Çapı çok fazla büyük olmayan ve büyümeyen bir kist karın boşluğu içinde kendine kolayca yer bulabildiği için karında şişkinliğe yol açmaz. Bu tür kistler mesaneye baskı yaparak çok sık idrara çıkma, rektuma baskı yaparak da kabızlığa sebep olabilirler. Kimi zaman da kilo kaybı, bulantı, iştahsızlık gibi sindirim sistemi sorunlarına yol açabilir.
Kistlerinin Teşhis Nasıl Konur?
Çoğunlukla kontrol amaçlı muayenede ya da farklı bir sebepten dolayı yapılan muayene ve görüntüleme esnasında fark edilirler. Muayenede kişinin yaşı, fark edilen kitlenin büyüklüğü, etrafına yapışık olup olmadığı, şekli önemlidir. Görüntülemede sadece kist gibi görünen ve küçük olan kistler genellikle iyi huyludur. Ayrıca muayene sırasında hastanın ve kistin durumuna bakılarak tomografi, kanda tümörle ilgili veriler ve hormon tetkiklerine bakılarak nasıl bir tedavi uygulanacağına karar verilmelidir. Basit kistlerde çoğunlukla takip tercih edilir. İltihaplı kistlerde ise antibiyotik tedavisi uygulanır. Kötü huylu olmasından şüphelenilen kistler ise cerrahi müdahale ile mutlaka alınmalıdır.
